Opium: co to jest i jak działa?
Opium to jedna z najstarszych i najbardziej znanych substancji psychoaktywnych, której nazwa pochodzi od greckiego słowa „opion”, oznaczającego sok. Zasadniczo, opium co to jest? Jest to wysuszony sok mleczny pozyskiwany z niedojrzałych makówek maku lekarskiego (Papaver somniferum). Ta cenna substancja, znana ludzkości od tysięcy lat, zawdzięcza swoje działanie złożonemu składowi chemicznemu. W jej skład wchodzi około 20 alkaloidów, które nadają jej unikalne właściwości farmakologiczne i odurzające. Opium wykazuje działanie narkotyczne, uspokajające, przeciwbólowe, spazmolityczne, przeciwkaszlowe i zapierające, co przez wieki znajdowało zastosowanie w medycynie.
Mak lekarski – roślina źródłem substancji
Mak lekarski (Papaver somniferum) to gatunek rośliny, który stanowi źródło substancji znanej jako opium. Jest to roślina jednoroczna, która w warunkach naturalnych może osiągać wysokość od 30 do 150 cm. Po przekwitnięciu, zamiast owoców, tworzy charakterystyczne, kuliste lub jajowate torebki zwane makówkami. To właśnie w tych niedojrzałych makówkach znajduje się cenne mleczko, które po wysuszeniu przekształca się w surowe opium. Poza niedojrzałymi makówkami, również suche, dojrzałe i opróżnione z nasion torebki maku, a także tzw. słoma makowa, mogą być źródłem tych samych cennych alkaloidów, choć w mniejszych ilościach.
Alkaloidy w opium: morfina, kodeina i inne
Kluczową rolę w działaniu opium odgrywają alkaloidy – związki chemiczne o złożonej budowie, które nadają mu charakterystyczne właściwości psychoaktywne. W skład opium wchodzi około 20 różnych alkaloidów, z których najważniejsze to: morfina, kodeina, tebaina, papaweryna i noskapina. Morfina jest najsilniejszym naturalnym środkiem przeciwbólowym, odpowiedzialnym za narkotyczne i przeciwbólowe działanie opium. Kodeina, choć słabsza od morfiny, również wykazuje silne właściwości przeciwbólowe oraz przeciwkaszlowe. Papaweryna, będąca pochodną izochinoliny, działa rozkurczowo na mięśnie gładkie. Te alkaloidy, zwłaszcza morfina i kodeina, są również wykorzystywane w przemyśle farmaceutycznym do produkcji leków, m.in. przeciwbólowych i przeciwkaszlowych.
Proces pozyskiwania i historia opium
Jak powstaje opium z mleczka makowego?
Proces pozyskiwania opium jest specyficzny i wymaga precyzyjnego działania. Opium uzyskuje się z mleczka makowego, które jest gęstym, białym sokiem wydzielającym się po nacięciu niedojrzałej makówki maku lekarskiego. Nacięcia wykonuje się zazwyczaj wieczorem, a następnie rano zbiera się mleczko, które w kontakcie z powietrzem stopniowo wysycha i twardnieje. W wyniku tego procesu powstaje brązowa, lepka masa, którą następnie się formuje i pozostawia do dalszego wysuszenia. Warto podkreślić, że domowe sposoby przygotowania opium mogą prowadzić do zanieczyszczenia narkotyku innymi substancjami, co znacząco zwiększa ryzyko dla zdrowia i życia osoby go zażywającej.
Historia opium – od starożytności po wojny
Historia opium sięga kilku tysięcy lat wstecz. Już w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie znano jego lecznicze i odurzające właściwości. Było ono stosowane jako środek przeciwbólowy, uspokajający i nasenny, a także w celach rytualnych. W starożytnych Indiach i Chinach również ceniono jego moc. Od początku naszej ery do XIX wieku opium, często w formie nalewki alkoholowej zwanej laudanum, było powszechnie stosowane jako środek uniwersalny, wchodzący w skład specyfiku zwanego teriakiem. W XIX wieku stosowanie opium stało się szczególnie popularne w Europie i Stanach Zjednoczonych. Niestety, próby ograniczenia jego przywozu do Chin, głównie przez Wielką Brytanię, doprowadziły do tzw. wojen opiumowych, które miały znaczący wpływ na historię światową i relacje międzynarodowe.
Sposoby przyjmowania i uzależnienie od opium
Drogi podania opium: palenie, doustnie, dożylnie
Opium jest substancją o wszechstronnych możliwościach przyjmowania, co przekłada się na różnorodność jego działania i szybkość pojawiania się efektów. Najczęściej spotykane drogi podania opium to palenie, przyjmowanie doustnie oraz podanie dożylnie lub podskórnie. Palenie opium jest jedną z najpopularniejszych metod, często stosowaną w krajach azjatyckich, która prowadzi do szybkiego wchłaniania substancji do krwiobiegu i błyskawicznego odczuwania euforii. Opium można również przyjmować doustnie, na przykład w postaci wspomnianego laudanum (nalewki alkoholowej) lub tzw. „makiwary”. Podanie dożylne lub podskórne, choć mniej popularne w przypadku surowego opium, również jest możliwe i wiąże się z natychmiastowym efektem.
Uzależnienie psychiczne i fizyczne po opium
Opium jest uznawane za jeden z najbardziej uzależniających narkotyków. Zarówno uzależnienie psychiczne, jak i fizyczne rozwijają się bardzo szybko, prowadząc do wyniszczenia organizmu i trudności w powrocie do normalnego funkcjonowania. Uzależnienie psychiczne objawia się silną, kompulsywną potrzebą zażywania substancji, myślami skoncentrowanymi wokół opium i utratą zainteresowania innymi aspektami życia. Uzależnienie fizyczne natomiast manifestuje się poprzez zespół abstynencyjny, który pojawia się po zaprzestaniu przyjmowania narkotyku. Objawy te mogą być bardzo dotkliwe i obejmują bóle mięśni, nudności, wymioty, biegunkę, bezsenność, drżenia mięśni oraz silne lęki. Leczenie uzależnień od opium jest procesem złożonym i wymaga długoterminowego wsparcia.
Skutki zdrowotne i przedawkowanie opium
Długoterminowe skutki uzależnienia od opium
Długoterminowe skutki uzależnienia od opium są druzgocące dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Ciągłe zażywanie tej substancji prowadzi do wyniszczenia organizmu, znaczącego spadku masy ciała i ogólnego osłabienia. Osoby uzależnione cierpią na chroniczne bóle, mają osłabioną odporność, co czyni je bardziej podatnymi na infekcje. Często pojawiają się również poważne problemy z zębami i skórą, a także zaburzenia pracy jelit, takie jak zaparcia. Oprócz fizycznych konsekwencji, kluczowe jest silne uzależnienie psychiczne, które utrudnia codzienne funkcjonowanie i relacje międzyludzkie. Długotrwałe stosowanie opium może prowadzić do nieodwracalnych zmian w funkcjonowaniu układu nerwowego.
Przedawkowanie opium – objawy i konsekwencje
Przedawkowanie opium jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia i może prowadzić do śmierci. Objawy przedawkowania są poważne i wymagają natychmiastowej interwencji medycznej. Należą do nich utrata przytomności, zatrzymanie oddechu, znaczne spowolnienie pracy serca i spadek ciśnienia krwi. Może wystąpić również osłabienie mięśni, nudności, wymioty, a także charakterystyczna siność skóry, wynikająca z niedotlenienia organizmu. W przypadku podejrzenia przedawkowania opium, kluczowe jest jak najszybsze wezwanie pogotowia ratunkowego, ponieważ konsekwencje mogą być tragiczne. W Polsce uprawa maku lekarskiego w celach pozyskiwania opium jest nielegalna ze względu na wysokie ryzyko uzależnienia i poważne konsekwencje zdrowotne.
Dodaj komentarz